Ξεχωριστή θέση στα έθιμα και στις παραδόσεις του τόπου μας έχουν και τα κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Πόσες παιδικές αναμνήσεις έρχονται στο μυαλό μας, αλλά και πόσες εικόνες δημιουργούμε τώρα και με τα παιδιά μας -βάζοντας μέσα και τους μαθητές μας. Ακόμα θυμάμαι τους μαθητές μου που ήρθαν και μου είπαν τα κάλαντα ξαφνικά, και μετά όλοι μαζί καθίσαμε και κάναμε μια υπέροχη παρέα. Φοβερές αναμνήσεις!
Με αφορμή, λοιπόν, τις μέρες και την προσμονή των καλάντων, σκέφτηκα τον πίνακα του Νικηφόρου Λύτρα “Τα κάλαντα”, έναν τόσο γνωστό πίνακα, αλλά με τόσους κρυμμένους συμβολισμούς. Θα ήταν μια καλή ιδέα να τον συζητήσουμε στην τάξη μας ή με τα παιδιά μας, και να ανακαλύψουμε τους θησαυρούς του, πάντα μέσα από τη μορφή παιχνιδιού.
Αρχικά, μπορείτε να πλαστικοποιήσετε τον πίνακα σε μεγάλη διάσταση. Δείξτε τον στα παιδιά και μιλήστε τους λίγο για τον ζωγράφο. Έπειτα, με τη μορφή ερωτήσεων βοηθήστε τους να δουν και να παρατηρήσουν τον πίνακα με λεπτομέρεια.
Ενδεικτικές ερωτήσεις:
- Περιγράψτε τι βλέπετε. Ποιο είναι το θέμα του πίνακα;
- Περιγράψτε τα παιδιά. Ποια τα χαρακτηριστικά τους, ποιες οι εκφράσεις τους; Τι το ιδιαίτερο παρατηρείτε σχετικά με την καταγωγή τους;
- Πώς νιώθουν;
- Που βρίσκονται τα παιδιά;
- Τι ώρα είναι;
- τι όργανα κρατάνε στα χέρια τους;
- Προς τα πού κοιτάνε και γιατί;
- Ποιος ακούει το τραγούδι τους;
- Τι δώρα θα πάρουν; Γιατί;
- Ποιος νομίζετε ότι κοιτάει πίσω από τον μαντρότοιχο; Τι μπορεί να σκέφτεται;
- Θα ήθελες να ήσουν κι εσύ μέσα στον πίνακα; Αν ναι τι θα ήθελες να κάνεις;
- Βάλτε λόγια στα παιδιά. Τι θα έλεγαν μεταξύ τους;
- Στη αυλή υπάρχουν πολλά αντικείμενα. Αναγνωρίζετε κάποια από αυτά; Ποια ήταν η χρήση τους;
- Τι μπορούμε να καταλάβουμε για την οικονομική κατάσταση αυτής της οικογένειας;
- Κάντε αναπαράσταση του πίνακα στην τάξη. Ποιος θα ήθελες να ήσουν και γιατί;
- Σήμερα εσείς λέτε τα κάλαντα; Για ποιο λόγο;
- Στον πίνακα υπάρχει κι ένα παιδάκι από την Αίγυπτο, που συμμετέχει κι αυτό στα κάλαντα. Ποια είναι η στάση των άλλων παιδιών προς αυτό το παιδί; Από που φαίνεται; Θα μπορούσε να είναι και μια σύγχρονη εικόνα αυτός ο πίνακας;
- Σε τι διαφέρουν τα δικά σας κάλαντα από αυτά των παιδιών του πίνακα; (Να φέρετε φωτογραφία από τα σημερινά κάλαντα και να τη συγκρίνετε με τον πίνακα)
- Βρείτε πέντε λέξεις που να ταιριάζουν στον πίνακα.
Πληροφορίες για τον πίνακα και τον καλλιτέχνη μπορείτε να βρείτε εδώ και εδώ και εδώ
Σημειώσεις: 1. Αρχικά, θα πρέπει να αναφέρω ότι ο πίνακας κι όλη αυτή η δραστηριότητα, δεν είναι μόνο για μαθητές νηπιαγωγείου. Μπορεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον και την προσοχή και μεγαλύτερων παιδιών, ακόμα και λυκείου, προσαρμόζοντας το πάντα ανάλογα με την ηλικία.
2. Θα ήταν καλό πριν την παρουσίαση να έχετε μελετήσει προσεκτικά κι εσείς τον πίνακα και να έχετε διαβάσει τις αναλύσεις γι΄αυτόν.
3. Μπορείτε ακόμα και να τον συγκρίνετε και με άλλους πίνακες, όπως μπορείτε να δείτε κι εδώ
Γενικότερα, υπάρχει αρκετό υλικό για το θέμα. Διαμορφώστε το όπως εσείς θέλετε για να πετύχετε τους στόχους σας.
Καλές γιορτές!